Bezoek aan Sami Henry Huuva

06 sep Bezoek aan Sami Henry Huuva

Voor mijn opdracht voor touroperator Voigt Travel ben ik een weekje in Zweeds Lapland. Dat heb ik een interview met Henry Huuva, waarschijnlijk de enige mannelijke, 61-jarige, balletdansende Sami in heel Scandinavië. Henry is een bekendheid van ver onder- tot ver boven de Arctische cirkel en woont, samen met zijn vrouw Pia, met negen buurtbewoners in het piepkleine dorpje Liehittäjä. Ik ontmoet het stel in het typisch Zweedse huisje dat hij verhuurt, Huuva Hideway. Na een zoektocht naar dit adres snap ik waarom Henry en Pia voor deze naam hebben gekozen…
Na een hartelijk welkom door het echtpaar en de twee honden, vertelt Henry zijn mooie en ontroerende levensverhaal. Henry groeide op in Liehittäjä en is Sami. Lang geleden woonden zijn voorouders hier in lavvu’s (Sami tenten) en hielden rendieren. Henry groeide op in het huis waar nu zijn broer woont, zijn buurman, en heeft op deze grond zijn eigen huis gebouwd. “Ik had wat je noemt een gelukkige jeugd”, zo vertelt Henry. De enige donkere wolk die boven onze kindertijd hing was het feit dat we geen Sami mochten spreken. De Zweden, Finnen en Noren vonden de Sami bevolking, met zijn eigenaardige godsdienst, ideeën en filosofieën, maar een raar volk. Heftige vooroordelen natuurlijk die duidelijk voelbaar waren. En dan moet je weten dat we een trots volk zijn. Die trots werd aardig de kop ingedrukt.”

Een triest verhaal dat ik al van meerdere Sami vernomen heb. Terwijl een tweede kopje koffie wordt ingeschonken pakt Henry de computer erbij. “Ik wil je graag een documentaire laten zien die mijn leven heeft veranderd, maar leg je eerst even iets uit. Op een dag werd ik, samen met 4 andere mannen, benaderd door een documentairemaker. Ze wilden het leven in beeld brengen van bewoners van de Torne River Valley, het gebied waar we ons op dit moment begeven. Een dunbevolkt gebied waar je echt op elkaar bent aangewezen. Het dichtst bij zijnde ziekenhuis ligt 150 km verderop. Verder zou de film ook gaan over de sauna. En, dat was wel even slikken, ballet. Dat ballet zagen we in de eerste instantie niet zitten, maar alle vijf zijn we toch akkoord gegaan. Tijdens de documentaire vertellen we ons levensverhaal, dansend en zittend in de sauna. We praten over het leven hier, we delen onze gevoelens, we laten onze macho kant varen en geven ons letterlijk bloot. En omdat we erbij zitten in ons adamskostuum, op een handdoekje na, zijn we allemaal hetzelfde.”

Henry en zijn vrouw Pia laten me de documentaire zien. En hoewel ik van tevoren een klein beetje moest grinniken bij het idee dat Henry met zijn medespelers in de sauna zouden dansen, ben ik diep geraakt. Een gepensioneerde leraar, een oud-burgemeester, een rendierhouder/een professionele muzikant, nog een muzikant en Henry, timmerman/kok, delen hun diepste gevoelens. De dans is voor elke speler gemaakt op het verhaal dat hij te vertellen heeft. Zo gaat de dans van de burgemeester over zijn hartaanval, heel ontroerend. Henry: “Ik vertel over mijn jeugd en leven hier in Liehittäjä, over mijn gevoelens, over liefde, over onze saunagewoonten, over hoe is het om in de vallei op te groeien als man. Tijdens het filmen praten we ook met elkaar over alledaagse zaken. De camera draaide de hele tijd, vijf dagen achter elkaar van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat. En dat alles in niets meer dan een klein, wit handdoekje.”

De eerste documentaire sloeg zo aan dat er een tweede werd gemaakt. De mannen wilden allemaal weer graag meedoen. “We werden pas nerveus toen we werden gevraagd om in theaters op te treden. Kan je je voorstellen, in rubberlaarzen met enkel een handdoekje om je heen voor 900 man staan?  We traden op in 16 verschillende podia, zelfs in steden zoals Stockholm. Het publiek reageerde enthousiast, ze waren ook ontroerd. Elk optreden werd er tijdens onze eerste danspassen wat gegniffeld, maar zodra ieder van ons begon te vertellen, kon je een speld horen vallen. Het publiek was duidelijk ontroerd. Machomannen die zich kwetsbaar opstellen en zich blootgeven. Dat zie je niet vaak op het toneel.”

Buiten theaters hebben de mannen ook op scholen opgetreden. We hebben, bijna naakt en kwetsbaar, laten zien dat je anders mag zijn. Dat je als man zachter kunt zijn en ook over je gevoelens kunt praten.  Ik wil graag geloven dat we iets bij hebben gedragen aan het leven van deze jonge jongens.”

Of er een derde film gemaakt zal worden, dat denkt Henry niet. Hij vindt het mooi geweest zo. Buiten dat is dit lieve echtpaar druk met andere zaken; het verhuren van Huuva Hideway en hun restaurant, Utblick. Later deze dag word ik uitgenodigd om een hapje te eten in hun restaurant, gelegen op de top van de Luppioberget. Het eten is heerlijk, het uitzicht adembenemend. Na mijn overnachting in Huuva Hideway is het tijd om mijn trip voort te zetten. Overal waar ik kom vertel ik over mijn bezoek aan Henry Huuva. Henry heeft niet overdreven, iedereen kent hem. Van ver boven- tot ver onder de poolcirkel.